Oruç ve Kalp Hastalıkları

Ramazan ayında oruç tutmak isteyen kalp hastalarının büyük bölümü oruç tutarsam sağlığım olumsuz etkilenir mi kaygısı yaşamaktadır. Bu hastaların bir bölümü etrafında bulunan benzer durumdaki kişilere danışırken bir bölümü de hekime başvurarak bu soruya yanıt aramaktadır. Bu yazıda kalp hastalarının oruç tutup tutamayacağı ve oruç tutması halinde yaşayabilecekleri sorunlar kısaca ele alınacaktır.

ORUÇ TUTMANIN VÜCUDA ETKİLERİ NELERDİR?

Oruç süresi mevsime ve ülkenin coğrafi konumuna göre farklılık göstermektedir. Yaz aylarında daha uzun olmaktadır. Mayıs ve Haziran aylarında tutulacak orucun süresi ülkemizde yaklaşık 16 saattir. Bu süre boyunca oruçlu olmak birkaç yolla vücuda etki etmektedir.  Orucun vücuda etki mekanizmalarını aşağıda ki gibi sıralayabiliriz.

1. Uzun süreli açlık
2. Uzun süreli susuzluk
3. Uyku düzeninde bozulma
4. Yeme alışkanlığında değişiklik (yakın aralıklarla fazla yemek)
5. İlaç kullanım düzeninde ve zamanlarında değişiklik.

Bu mekanizmalar içerisinde en önemlileri uzun süreli açlık ve susuzluktur. Sağlıklı bir insan 16 saatlik açlık ve susuzluğu ciddi bir sorun yaşamadan tolere edebilmektedir. Ancak sağlıklı da olsa bazı insanlarda baş ağrısı, halsizlik, yorgunluk, dikkat ve konsantrasyon bozuklukları ortaya çıkabilmektedir. Özellikle sıcak ortamda bulunuluyorsa ve yoğun fiziksel çalışma varsa bu etkiler daha belirgin olabilmektedir.

KALP HASTALARINDA ORUCUN ETKİLERİ:

Kalp hastalarında orucun etkilerinin incelendiği çok sayıda bilimsel araştırma mevcuttur. Bu araştırmaların tamamına yakını Müslüman nüfusa sahip ülkelerde yapılmış olup önemli bir kısmı küçük sayıda hasta grubunu incelemiştir. Araştırmaların büyük çoğunluğunda kalp hastalarının önemli bir bölümünün orucu ciddi sorunlar yaşamadan tolere edebileceği sonucuna varılmıştır.  Ancak uzun süreli açlık ve susuzluğun yanında ilaç kullanım periyordlarında ve uyku düzeninde değişim göz önüne alındığında bazı kalp hastalarında olumsuz sonuçların ortaya çıkabileceği akılda tutulmalıdır.

Özellikle kalp hastalığı yeni teşhis edilmiş ve eski kalp hastalığı olup kontrol altında olmayan hastaların oruç tutması riskli sonuçlara yol açabilir. Bu tür hastalarda uzun süreli açlık ve susuzluk ile beraber yemek periyodlarında değişim, ilaç ve uyku düzeninde değişim sonrası oluşabilecek kardiyak sorunları aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz.

• Kalp yetersizliği kötüleşebilir
• Kalp damar hastalıklarına ait semptomlar artabilir
• Hipertansiyon kontrolü zorlaşabilir
• Diyabet kontrolü zorlaşabilir veya bozulabilir, hipoglisemi ve hiperglisemi atakları görülebilir,
• Aritmiler tetiklenebilir
• Kan sulandırıcı ilaç kullanımı durumunda denge bozulabilir
• Böbrek yetersizliği artabilir

Belirtilen bu olumsuz olaylar kimi kez orucun bırakılıp eski yaşam biçimi ve tedavi uygulamasına dönülmesi ile düzelirken kimi kez yaşamı tehdit eden durumların ortaya çıkmasıyla sonuçlanabilmektedir.

ORUÇ TUTARKEN RİSKLİ OLAN HASTA GRUBU:

• Kontrolsüz ve ileri evre kalp yetersizliği olanlar
• Kontrolsüz ritm bozukluğu olanlar
• Kalp damar hastalığı kontrolsüz olanlar
• Yeni kalp krizi geçirmiş olan hastalar
• Kontrolsüz hipertansiyonu olanlar
• Diyabetik hastalar
• Böbrek yetersizliği olanlar

Yukarıda belirtilen hastalık gruplarında oruç tutulması oldukça risklidir.

Bunun dışındaki hastalar mutlaka oruç tutmak istiyorlarsa ilaç alım periyodlarını buna göre düzenlemeli mümkünse tek kullanımlık ilaç tedavisine geçmelidir.

Oruç tutan kalp hastaları erken belirtileri önemsemeli ve ortaya çıkan olumsuz durumu ciddiye almalıdırlar. Örneğin oruç tutulması veya sonrasındaki ağır yemekler sırasında nefes darlığı ve göğüs ağrısı akaları oluşuyorsa, çarpıntı tetikleniyorsa, baş dönmesi, mide bulantısı, kusma, bilinç bulanıklığı gibi belirtiler oluyorsa mutlaka hekime danışılması gereklidir. Bu belirtilerin ciddiye alınmayıp oruca devam edilmesi ciddi riskleri tetikleyebilir.